Osteoporoz en sık görülen kemik hastalıklarındandır. Halk arasında ‘kemik erimesi’ olarak bilinir. Bu hastalıkta kemiğin kütlesi azalmakta ve kemiğin iç yapısı bozulmakta, buna bağlı olarak da kırık riski artmaktadır. Kırık, bu hastalarda bazen çok basit bir düşme, çarpma ile bazen de düşme bile olmadan meydana gelebilir. Osteoporoz genelde menopozdan (adet kesilmesinden) sonraki dönemlerde kadınlarda ve 65 yaş sonrası kadın ve erkeklerde görülür. Nadiren menopoz veya yaşlanma gibi bir sebep olmaksızın nedeni belli olmayan osteoporoz vakalarında da rastlanmaktadır. Ayrıca başka hastalıklara bağlı veya bazı ilaçların yan etkisi olarak da osteoporoz görülmektedir.
Tabi ki osteoporozunuzun olup olmadığını, varsa hangi nedene bağlı olduğunu öğrenmek için mutlaka bir hekime başvurmanız gerekmektedir. Bu şekilde henüz bir kemikte kırık olmadan osteoporozu saptamak için gerekli muayeneler ve tetkikler yapılabilir. Bu şekilde tanı konur ve tedaviye ve egzersizlere erken başlanır ise ve siz kırığı önleyici uyarılara dikkat ederseniz kırık oluşumu önlenebilir. Ancak kırık olduktan sonra osteoporozu saptananlar daha zorlu yollardan geçerler, yine tedavisi mümkündür ancak bu durum tabi ki daha tehlikelidir.
OSTEOPOROZ HASTALIĞINA YAKALANMAMAK İÇİN NE YAPILMALI?
1 – Diyet ile yeterli miktarda kalsiyum almalısınız. Özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde süt ve sütlü gıdalardan zengin beslenenlerde osteoporoz riski azdır. Büyüme sırasında yeterli kalsiyum alınmazsa kemik yapımı doruk noktasına ulaşamaz.
2 –D vitamini üretimi için güneşe maruz kalmalısınız. Çünkü vücuda gerekli olan D vitamininin bir bölümü gıdalar ile alınırken bir bölümü de sizin kendi cildinizde üretilmektedir ancak bunun için cildinizin güneş görmesi gerekmektedir.
3 – Diyette aşırı tuz almamalısınız, çünkü aşırı tuz kandaki kalsiyumu azaltır, idrar ile kalsiyum atılımını artırır.
4 – Aşırı kahve tüketmemelisiniz, çünkü aşırı kafein idrar ve barsaktan kalsiyum atılımını artırır.
5 – Sigara kullanmamalısınız, sigara kemik için de zehirlidir.
6 – Fazla alkol tüketmemelisiniz, çünkü alkol kalsiyumun emilimini azaltır ve atılımını artırır, ayrıca alkol düşme riskini de artıracağından kırık riski daha yüksek olur.
7 – Proteinden zengin veya fakir beslenmemelisiniz, çünkü aşırı protein alımı barsaktan kalsiyum atılımını artırır, protein eksikliği de kas kuvvetsizliği ve koordinasyon eksikliği yapar, düşme riskini artırır.
8 – Vitamin K, çinko, bakır gibi bazı vitamin ve elementlerin varlığı da kemik yapımı için gerekmektedir.
9 – Düzenli egzersiz yapmalısınız, tempolu yürüyüşler, ağırlık ile yapılan egzersizler bunlara birer örnektir.
Tabi ki osteoporoz için diyet, güneş alma, egzersizler çok önemlidir ancak insanın genetik yapısı yani ailesinden getirdiği miras da bu hastalık oluşumunda önemli rol oynar. Annesinde kız veya erkek kardeşinde vb yakınlarında osteoporozu olanların daha dikkatli olması ve tarama testlerini mutlaka yaptırması gerekmektedir.
OSTEOPOROZ TANISI ALDIKTAN SONRA NE YAPILMALIDIR?
1 – Kalsiyumdan zengin gıdalar tüketilmeli(süt,yoğurt,peynir..vs), aşırı kahve, aşırı tuz, alkol ve sigara kullanımından kaçınılmalı
2 – Güneş ışınlarından faydalanılmalı, vücudun güneş görmesi sağlanmalı
3 – Hekimin uygun gördüğü ilaçlar düzenli olarak kullanılmalı
4- Düşmemeye, ağır yük taşımamaya dikkat edilmeli, yollarda araba kazalarına karşı uyanık olunmalı, evlerde ayaklara takılabilecek kablo, halı diğer cisimler yerden kaldırılmalı, evde banyo zemini ıslak olmamalı, sık düşmeler ve denge sorunu varsa mutlaka uygun görülen bastonlar kullanılmalı
5 – Düzenli egzersiz yapılmalı
6 – Hekime düzenli kontrollere gidilmeli
OSTEOPOROZUN TEHLİKELERİ NELERDİR?
Çok hafif çarpma ve düşmeler sonrası kalça el bileği kol beldeki omur kemiklerinde kırıklar olabilir, osteoporoz hastalığının en büyük tehlikesi bunlardır, bu kırıklar ve sonrasındaki tedavi ve ameliyatlar hastanın yaşam kalitesini düşürür, ağrı, hareket kısıtlılığı, bazen kalıcı sakatlıklar yapar. Bunun dışında sırtta kamburlaşma, boy kısalması da osteoporoz hastalıklarında sık rastladığımız bozukluklardandır. Yapılması gereken osteoporoza yakalanmamak için yukarıda belirtilen tüm tavsiyelere uymaktır. Özellikle çocukluk döneminde yeterli kalsiyum alınımı sağlamalı, güneş ışığından mümkün olduğunca faydalanmalıyız. Hareketsiz kalmamaları ve düzenli egzersiz yapmaları konusunda çevremizi uyarmalı, tavsiyelere önem verilmesi gerektiğini bilmeliyiz.
